Actieonderzoek Kansengelijkheid

Onder begeleiding van onderzoekers van de Vrije Universiteit van Amsterdam zijn we in schooljaar 2020-2021 gestart met een een actieonderzoek om met de gymnasia gerichter te werken aan aanpakken om kansengelijkheid te bevorderen. Het onderzoek richt zich op leerlingen met een migratieachtergrond en leerlingen met een lagere sociaal-economische achtergrond. Vanaf de start tot nu hebben 28 gymnasia meegedaan aan dit onderzoek.

Het is de bedoeling dat we interventies ontwikkelen om onze instroom meer divers te maken, om voortijdige uitstroom van deze leerlingen te voorkomen en om het “thuisgevoel” (feelings of belonging) van alle leerlingen op de gymnasia te vergroten. Op die manier hopen we te bereiken dat de dat de gymnasia beter toegankelijk worden voor leerlingen van diverse achtergronden en dat alle leerlingen gelijke kansen hebben om de opleiding ook met succes af te ronden.

Als vertrekpunt voor het onderzoekstraject heeft de VU een startnotitie opgesteld met een theoretisch kader en een menukaart van bestaande interventies.

De deelnemende scholen hebben ieder een eigen tijdpad. Elke school start met een intakegesprek met het projectteam van de VU & SHZG, waarna een focusgroepgesprek met leerlingen, docenten, ouders en andere betrokkenen inzichten oplevert over de verschillende perspectieven op kansengelijkheid op de betreffende school. Vervolgens bepaalt het onderzoeksteam van het gymnasium welke onderzoeksfocus zij kiezen en welke interventies er uitgevoerd zullen worden. Ter ondersteuning van de analyses binnen de school is voor de deelnemers een Belonging-vragenlijst beschikbaar gesteld, waarmee zij goed zicht krijgen op het thuisgevoel van verschillende groepen leerlingen binnen de school.

Bij een groot deel van de scholen heeft inmiddels een evaluatie van een interventie en het onderzoeksproces plaatsgevonden. Deze scholen hebben een individuele eindrapportage ontvangen. De laatste scholen ronden het actieonderzoek af in schooljaar 2025-2026. De hoofdonderzoeker van de VU, Ismintha Waldring, zal dan een overkoepelende eindrapportage schrijven.

Gedurende de hele looptijd van het onderzoek hebben de deelnemende gymnasia regelmatig ervaringen en ideeën uitgewisseld tijdens online bijeenkomsten. Daarnaast heeft de SHZG ook twee keer een symposium georganiseerd om inzichten breder te delen en elkaar en andere geïnteresseerden te inspireren. Het voornemen is om in juni 2026 een slotsymposium te organiseren over de lessen uit het actieonderzoek.

Wie over ons actieonderzoek op de hoogte gehouden wil worden, kan een mail sturen info@gymnasia.nl.

Eerder actieonderzoek
Voor de SHZG is het actieonderzoek een beproefde manier van werken. Thema’s die in scholen leven vertalen we -als daar voldoende belangstelling voor is- graag naar een actieonderzoek. Op basis van een theoretisch kader zetten de deelnemende scholen verschillende experimenten op. Deze worden met elkaar gedeeld en geëvalueerd. Tijdens een afsluitende bijeenkomst kunnen ook andere belangstellenden meer te weten komen over de opgedane inzichten en ‘best practices’.

In de afgelopen jaren zijn er actieonderzoeken uitgevoerd rondom de thema’s ‘toetsing’ en ‘motivatie’. De inzichten die dit heeft opgeleverd, delen we met alle plezier. Kijk daarvoor bij de downloads hieronder.